Polepszą diagnostykę wczesnego odrzucania przeszczepu

 

Polepszą diagnostykę wczesnego odrzucania przeszczepu

Przeszczep narządu unaczynionego to jedna z najbardziej skutecznych metod terapii w przypadku pacjentów z krańcową niewydolnością danego narządu. Najczęstszym powikłaniem jest odrzucenie przeszczepionego narządu przez organizm biorcy. Obecnie, diagnostyka odrzucania przeszczepu oparta jest z jednej strony na badaniach histopatologicznych fragmentu tkanki pobranego w trakcie biopsji narządu, a z drugiej na wynikach badań laboratoryjnych.
Monika Szymańska-Antosiak

Słabym punktem tych metod jest jednak fakt, że obrazują one stan o wysokim stopniu uszkodzenia narządu, dodatkowo biopsja niesie za sobą ryzyko związane z zabiegiem chirurgicznym. – Potencjalnym rozwiązaniem problemu wczesnej diagnostyki odrzucenia przeszczepianego narządu może być analiza wolnokrążącego DNA (circulating cell-free DNA) jako produktu powstającego w trakcie uszkodzenia tkanek – wyjaśnia dr Kornelia Gajek. Identyfikacja narastania odsetka materiału genetycznego dawcy w puli cfDNA pochodzącej z krwi biorcy przeszczepu może stanowić marker wskazujący na odrzucanie przeszczepionego narządu, a także czynnik prognostyczny, ujawniający procesy patologiczne zachodzące
w organizmie biorcy, zanim dojdzie do trwałego uszkodzenia narządu.

Opracowany przez dr Kornelię Gajek z Katedry i Kliniki Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej, laureatkę w konkursie Miniatura 5, projekt pn. Molekularna identyfikacja wolnokrążącego DNA dawcy we krwi biorcy w szybkiej diagnostyce odrzucania przeszczepu narządu unaczynionego, zakłada włączenie do badań 20 pacjentów poddanych przeszczepieniu narządu unaczynionego (głównie nerki) i ma na celu ustalenie metody rutynowej izolacji i oznaczania całkowitego i specyficznego dla dawcy materiału genetycznego obecnego w cfDNA biorcy. — Pierwszym etapem będzie ustalenie profilu genetycznego dawcy i biorcy (analiza genomowego DNA izolowanego z komórek krwi obwodowej). Następnie, w określonych odstępach czasowych od zabiegu, od pacjentów po przeszczepie będzie pobierana krew obwodowa w celu izolacji cfDNA. DNA genomowe i cfDNA zostaną poddane analizie umożliwiającej identyfikację polimorfizmów w obrębie sekwencji STR, wykazujących wysoką zmienność międzyosobniczą i pozwalających na jednoznaczne odróżnienie DNA pochodzącego od różnych ludzi – wyjaśnia dr Gajek.
— Na podstawie uzyskanych wyników przeprowadzę analizę jakościową i ilościową (bezwzględne stężenia całkowitej frakcji cfDNA oraz odsetki materiału pochodzącego od dawcy i biorcy w badanych próbkach), a także przeprowadzę analizę zmian tych parametrów w trakcie okresu obserwacyjnego – dodaje.
Dodatkowo, otrzymane wyniki zostaną porównane z danymi opartymi o ocenę kliniczną i wyniki badań laboratoryjnych, obrazowych i histologicznych służących do monitorowania funkcji przeszczepu, w celu wstępnej oceny identyfikacji DNA dawcy w puli cfDNA biorcy jako czynnika prognostycznego wczesnego odrzucania przeszczepionego narządu.
Opracowanie dodatkowej metody może znacząco poprawić warunki opieki nad pacjentami po przeszczepie, a co za tym idzie mieć znaczący wpływ na ich jakość i długość przeżycia.