Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej

Zły stan zębów i dziąseł może przyczyniać się do powstawania chorób ogólnoustrojowych, a także ich cięższego przebiegu, powikłań czy też mniejszej efektywności terapii. Według szacunków Ministerstwa Zdrowia problem próchnicy dotyczy niemal każdego dorosłego Polaka oraz 82 proc. sześciolatków. Co więcej – dane dotyczące Polski z najnowszego raportu WHO Global Oral Health pokazują, że aż 46 proc. przypadków próchnicy wśród dzieci w wieku do 9 lat nie jest leczonych, natomiast częstotliwość utraty zębów u osób w wieku 20+ wynosi blisko 12 proc.

Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej obchodzimy od 16 lat. Jako kluczowy element wspomagający profilaktykę zdrowia jamy ustnej specjaliści stomatologii wskazują to jest kluczowym, ale nie jedynym aspektem dbania o stan naszej jamy ustnej. Okazuje się, że dzieci cierpiące na nadwagę lub otyłość są również znacznie bardziej narażone na próchnicę zębów. Natomiast w przypadku dorosłych konsensus wciąż nie został osiągnięty, ale wiele badań wykazało gorsze wyniki w zakresie zdrowia jamy ustnej w związku z otyłością. W Polsce 70 proc. mężczyzn ma nadwagę, a jedna piąta zmaga się z otyłością.

– Dlatego wytyczne wielu krajów zalecają współpracę pomiędzy różnymi podmiotami świadczącymi opiekę zdrowotną, w tym zespołami dentystycznymi, aby wykorzystywać każdą chwilę podczas rutynowych wizyt, by wspierać osoby żyjące z nadwagą lub otyłością w celu wprowadzenia zdrowych zmian w stylu życia. Tylko podejście holistyczne i współpraca wielu dziedzin medycyny może przynieść trwałe efekty – podkreśla prof. Marzena Dominiak, prorektor ds. strategii rozwoju uczelni Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. 

Zespoły dentystyczne mogą zostać dobrze przygotowane do zapewnienia wsparcia społeczeństwa, biorąc pod uwagę ich rozległy i regularny kontakt z milionami ludzi każdego roku. Zespoły dentystyczne angażują się już w skuteczne krótkie interwencje zmieniające zachowanie, na przykład rzucenie palenia. Zapewniają także porady dietetyczne zgodnie z zalecaną praktyką, szczególnie dotyczącą ograniczenia spożycia napojów słodzonych cukrem i słodkich przekąsek.

– Istotna jest kwestia zrozumienia potrzeb i wzajemnej edukacji pomiędzy lekarzami rodzinnymi, zespołami stomatologicznymi oraz dietetykami. Opracowanie wytycznych, wprowadzenie do edukacji przed i podyplomowej wiedzy na temat roli prawidłowego odżywiania oraz jego wpływu na zdrowie ogólne i zdrowie jamy ustnej są szczególne ważne podkreśla dr hab. Agnieszka Mastalerz-Migas, prof. UMW, kierownik Katedry i Zakładu Medycyny Rodzinnej UMW, konsultant krajowa medycyny rodzinnej.

Spożywanie nadmiernej ilości cukru to również jeden z podstawowych czynników wpływających na rozwój procesów nowotworowych, w tym w jamie ustnej. Co roku rozpoznaje się około 500 tys. nowych przypadków raka jamy ustnej i gardła. W Polsce mówimy obecnie o wyższej o ok. 15 proc. umieralności na nowotwory złośliwe niż wynosi średnia Unii Europejskiej.

– Nowotwory jamy ustnej są rozpoznawane bardzo późno i w bardzo zaawansowanym stanie rozwoju choroby. W związku z tym skutki leczenia są złe – mówi prof. Hanna Gerber, kierownik Katedry Chirurgii Szczękowo-Twarzowej UMW.

Dlatego dentyści odgrywają ważną rolę we wczesnym wykrywaniu raka jamy ustnej. Wykonanie badań przesiewowych jamy ustnej i wczesna diagnostyka zwiększają możliwości wykrycia choroby we wczesnym stadium.

Fot. Tomasz Walów