Problemy z donacją narządów w Polsce

Donacja narządów w Polsce wciąż boryka się z wieloma problemami – od braku świadomości społecznej, przez niewystarczające przygotowanie kadry medycznej. Pomimo obowiązującego modelu zgody domniemanej, w którym każdy, kto nie złożył sprzeciwu w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów, jest potencjalnym dawcą, liczba donacji pozostaje daleko poniżej średniej europejskiej.

W odpowiedzi na te wyzwania, Fundacja Równik zorganizowała warsztaty w Centrum Symulacji Medycznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Dzięki takim inicjatywom polska transplantologia może zmierzać ku poprawie, dając nadzieję pacjentom czekającym na przeszczepy, bo jeden dawca może ocalić życie nawet kilku osób, a dodatkowo poprawić jakość życia wielu innych poprzez przeszczepy tkanek czy rogówek.

Świadomość społeczna

- Poziom donacji nie jest zadowalający, patrząc na Europę Zachodnią – podkreśla Mateusz Rakowski, koordynator ds. transplantacji Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu. Każdy, kto nie zgłosił sprzeciwu, jest potencjalnym dawcą – jeśli jego narządy nadają się do pobrania. Jednak to rodziny zmarłych, często nieświadome intencji bliskiego i przepisów prawa, w praktyce podejmują decyzję o pobraniu narządów.

Paulina Wierzgała z Fundacji Równik podkreśla: - Jako społeczeństwo nie rozmawiamy o ważnych i trudnych tematach, takich jak śmierć i donacja. Gdybyśmy porozmawiali raz o tym, jakie są wole naszych najbliższych, mogłoby to znacznie skrócić proces podejmowania decyzji i zmniejszyć stres rodzin w tak trudnych chwilach.

Problemy kadry medycznej

Rola lekarzy w procesie donacji jest kluczowa, jednak wymaga od nich zarówno wiedzy medycznej, jak i kompetencji interpersonalnych. Lekarze często mierzą się z wypaleniem zawodowym i obciążeniem emocjonalnym wynikającym z kontaktu z rodzinami zmarłych.

– Grupa pracowników medycznych zaangażowanych w donację ma na co dzień do czynienia z traumą i bólem. To niezwykle trudne i obciążające emocjonalnie. W takich warunkach łatwo o wypalenie zawodowe, co wpływa na jakość pracy i skuteczność procesu donacji - jak zauważa Joanna Starostecka, psycholog i psychoterapeuta.

- Ważne jest wsparcie psychologiczne personelu, aby mógł skutecznie pomagać rodzinom zmarłych i jednocześnie dbać o własny dobrostan emocjonalny  - dodaje psycholog Paulina Wierzgała.

Warsztaty w Centrum Symulacji Medycznej 

– Warsztaty miały na celu uświadomienie znaczenia procesu transplantacji oraz podkreślenie potrzeby wspierania kadry medycznej w jego realizacji – mówi Paulina Wierzgała.

Lekarze anestezjolodzy, neurolodzy, neurochirurdzy oraz koordynatorzy transplantacyjni zdobyli zarówno wiedzę praktyczną, jak i umiejętności interpersonalne. Zajęcia odbywały się w warunkach symulacyjnych, co pozwoliło lekarzom lepiej przygotować się do trudnych rozmów z rodzinami i do przeprowadzania diagnostyki śmierci mózgu.

- Na warsztatach wszystkie wątpliwości zostały rozwiane. Dzięki temu zyskają przede wszystkim pacjenci, którzy czekają na transplantację narządów – podkreśla Mateusz Rakowski.

Co dalej? Edukacja i współpraca

Donacja narządów w Polsce to temat, który wymaga większej świadomości zarówno wśród pacjentów i ich rodzin, jak i personelu medycznego. Śmierć mózgu, będąca warunkiem umożliwiającym donację narządów, jest zjawiskiem trudnym do zrozumienia i akceptacji, co dodatkowo komplikuje procedurę.

Poprawa sytuacji w zakresie donacji narządów w Polsce wymaga szeroko zakrojonych działań edukacyjnych skierowanych do społeczeństwa, wsparcia psychologicznego dla kadry medycznej oraz systemowego usprawnienia procesu donacji.

Edukacja, dialog i wspólne działania są kluczem do zmiany. Każda rozmowa, decyzja i inicjatywa zbliżają nas do celu – ratowania ludzkiego życia.

Fot. Julia Mielniczak