Nasze "Młode Talenty"

Marta Szepietowska, studentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu zwyciężyła w VIII edycji konkursu "Młode Talenty" w kategorii "Sukces naukowy". Obok niej trzy inne osoby związane z UMW – Anna Radajewska, Aleksander K. Smakosz i Helena Gebarska – znalazły się w finale plebiscytu organizowanego przez Stowarzyszenie Dolnośląski Klub Kapitału. Nagrody wręczono 20 maja podczas uroczystej gali w Auli Leopoldina.

Konkurs "Młode Talenty" ma promować i nagradzać studentów dolnośląskich uczelni oraz młodych naukowców, którzy odnoszą sukcesy w jednej z sześciu kategorii (sukces naukowy, sukces w zakresie innowacji, sukces artystyczny, sukces w działalności społecznej, sukces w zakresie działalności przedsiębiorczej oraz sukces sportowy). 

Kapituła plebiscytu, w skład której wchodzą rektorzy szkół wyższych, przedsiębiorcy i samorządowcy, od ośmiu lat skrupulatnie ocenia kandydatów do nagrody. W każdej kategorii wskazuje po trzech finalistów, spośród których wyłania po jednym laureacie. W tegorocznej edycji konkursu do finału weszły cztery osoby z UMW.

Sukces naukowy:

• Anna Radajewska, doktorantka w Katedrze Analityki Medycznej
• Marta Szepietowska, studentka Wydziału Lekarskiego

Sukces w zakresie działalności przedsiębiorczej:

• Aleksander K. Smakosz, doktorant w Katedrze Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej

Sukces w zakresie działalności społecznej:

• Helena Gebarska, studentka Wydziału Lekarskiego English Division

Marta Szepietowska otrzymała główną nagrodę w kategorii "Sukces naukowy" za badania nad aspektami psychospołecznymi trądziku pospolitego – jednej z najczęstszych dermatoz, która dotyka głównie młodzież i młodych dorosłych. Laureatka opublikowała cykl sześciu oryginalnych prac, w których skupiła się na anhedonii (stan, w którym pacjent skarży się na obniżoną zdolność lub niemożność odczuwania przyjemności i radości), aleksytymii (niezdolność do rozpoznawania i nazywania własnych stanów emocjonalnych) oraz stygmatyzacji i jakości życia.
Badania były prowadzone w ramach grantu z Programu Fundusz Aktywności Społecznej, realizowanego przez Wrocławskie Centrum Akademickie oraz programu "Najlepsi z Najlepszych 4.0" finansowanego przez Ministerstwo Edukacji i Nauki. Ich wyniki zostały opublikowane w renomowanych periodykach naukowych posiadających współczynnik wpływu Impact Factor (sumaryczny IF opracowań wynosi 18,917 punktów).
Studentka jako pierwsza na świecie wykazała, że anhedonia dotyczy 20 proc. chorych na trądzik pospolity, przy czym częstsza i bardziej nasilona jest u mężczyzn. Dodatkowo występowanie anhedonii prowadzi do nasilenia klinicznych objawów trądziku oraz stanów depresyjnych. Największe jak dotąd badania nad aleksytymią, obejmujące ponad 700 osób, udowodniły z kolei, że prowadzi ona do obniżenia jakości życia oraz zwiększonego poczucia stygmatyzacji. Są to pierwsze takie obserwacje raportowane w piśmiennictwie. 
Marta Szepietowska udokumentowała, że trądzik (najczęściej o małym nasileniu klinicznym) występuje u około 75 proc. młodzieży szkół średnich. Prawie 60 proc. osób z tą dolegliwością czuje się stygmatyzowana (głównie kobiety), co wpływa na nasilenie objawów choroby i obniżenie jakości życia.

Anna Radajewska w pracy naukowej koncentruje się na chorobach nerek, a zwłaszcza ich upośledzeniu w procesie transplantacji. Jedną z przyczyn komplikacji post-transplantacyjnych jest uszkodzenie niedokrwienno-reperfuzyjne organu. Ma to związek z przerwaniem przepływu krwi przez pobierany narząd, przechowywanie go, a następnie przywrócenie krążenia krwi – już w organizmie biorcy. Badania finalistki w kategorii "Sukces naukowy" mają na celu udoskonalenie procesu przechowywania nerek przed przeszczepieniem oraz identyfikację czynników, które źle na nie działają.
Dotychczas Anna Radajewska ustaliła, że w trakcie przechowywania nerki pobranej od zmarłego dawcy i jej perfuzji zimnym buforem dochodzi do uszkodzenia, które związane jest z aktywacją szlaku śmierci komórkowej (apoptozy) i ze zwiększonym stresem oksydacyjnym. Dodatkowo okazało się, że zastosowanie nowoczesnego leku antyoksydacyjnego – Mitoquinone spowodowało zmniejszenie uszkodzenia narządu. Zarówno markery stresu oksydacyjnego, jak i śmierci komórkowej oraz uszkodzenia kanalików nerkowych uległy obniżeniu. Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie International Journal of Molecular Science "Mitoquinone Alleviates Donation after Cardiac Death Kidney Injury during Hypothermic Machine Perfusion in Rat Model" (IF = 5.6, MNiSW = 140 punktów). 
Dzięki grantowi w konkursie Preludium Narodowego Centrum doktorantka rozwija badania przy wykorzystaniu organoidów nerkowych, które tworzone są z ludzkich pluripotencjalnych komórek macierzystych.

Aleksander K. Smakosz jest absolwentem farmacji na UMW. Po zakończeniu studiów finalista w kategorii "Sukces w zakresie działalności przedsiębiorczej" założył portal/elektroniczne czasopismo "Pharmacopola", w którym popularyzuje historię nauki (zwłaszcza farmacji, medycyny, botaniki, chemii) oraz wiedzę z zakresu toksykologii roślin, historii kulinariów, fitochemii, ziołolecznictwa, farmakognozji i farmakologii. Strona została wyświetlona już ponad 80 tys. razy, w tym ponad 20 tys. razy w bieżącym roku, co świadczy o jej rosnącej popularności. 
Aleksander K. Smakosz także pisze i wydaje książki. Na koncie ma dziesięć tytułów, w tym m.in. książki popularnonaukowe (np. Historia medycyny i farmacji: szkice i eseje); naukowe monografie wieloautorskie (np. Człowiek jako lek i obiekt badań oraz Wpływ alchemii na współczesny świat); monografie autorskie (np. Historia naturalna przypraw) oraz podręczniki i literaturę specjalistyczną (np. Krew okiem diagnosty laboratoryjnego i Mieszanki olejków eterycznych do aromaterapii). W jego czasopismach i książkach publikują studenci z całej Polski. Często są to dla nich pierwsze próby publicystyczne oraz naukowe. 
Doktorant organizuje również konferencje naukowe w formie on-line, prowadzi kanał na YouTube, profile w social mediach oraz "Pharmacopola Podcast". Za działania publicystyczno-wydawnicze został uhonorowany w 2023 r. wyróżnieniem w konkursie "Popularyzator Nauki", organizowanym przez Polską Agencję Prasową i Ministerstwo Nauki.

Helena Gebarska wymyśliła, założyła i prowadzi grupę wolontariuszy "Clean Up Odra", która sprząta brzegi Odry we Wrocławiu i okolicach. Finalistka w kategorii "Sukces w zakresie działalności społecznej" urodziła się w Polsce, ale dorastała i większą część życia spędziła w Australii, gdzie przykłada się dużą wagę do czystości środowiska. Gdy przeprowadziła się do stolicy Dolnego Śląska była zaskoczona ilością śmieci i tak narodził się pomysł na zebranie chętnych do ich sprzątania.
Działać zaczęła na początku 2023 r. Rozpowszechniała informację o swoich planach wśród studentów, znajomych i członków grup skoncentrowanych na ochronie przyrody. Na pierwsze sprzątanie przyszło 16 osób, które zebrały ponad 60 worków śmieci i doskonale się przy tym bawiły, czując satysfakcję z wykonanej pracy.
Helena Gebarska stworzyła stronę internetową, logo, naklejki. Natalię Hiler poprosiła o robienie zdjęć w czasie akcji, a Chidubem Odera Mba o rozpowszechnianie wiadomości w mediach społecznościowych. Uczelnia zagwarantowała wolontariuszom sprzęt i możliwość wywozu śmieci. 
Dotąd odbyło się sześć spotkań, w których wzięło udział ponad 130 osób. Wspólnie zebrali 10 tys. kilogramów śmieci (nie licząc mebli, urządzeń i materiałów budowlanych, które bezpiecznie zebrali i zutylizowali). Studentka chce rozszerzać swoje działania wolontaryjne i charytatywne, a dodatkowo zająć się edukacją ekologiczną, którą zainaugurowała podczas konferencji UMW "Zielona Uczelnia w Zielonym Mieście".

***

Konkurs "Młode Talenty" organizowany jest pod patronatem Marszałka Województwa Dolnośląskiego oraz Wojewody Dolnośląskiego.

Fot. Tomasz Walów