Popularyzator Nauki

Finalistą XIX edycji konkursu "Popularyzator Nauki" w kategorii "Animator" został Aleksander K. Smakosz, absolwent Wydziału Farmaceutycznego, a obecnie doktorant w Katedrze Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. 

"Popularyzator Nauki" to tytuł przyznawany w pięciu kategoriach: Animator, Naukowiec, Instytucja, Zespół i Media. Jury konkursu wyróżnia tych, którzy pomagają poznać i zrozumieć zjawiska zachodzące wokół człowieka, przybliżają najnowsze wyniki badań naukowych oraz dzielą się wiedzą i pasją z innymi ludźmi. 

W tym roku na konkurs wpłynęło około 100 zgłoszeń, z których wybrano i zaprezentowano 21 finalistów. – Jest to forma uznania dla ich pracy i sposób promowania dobrych wzorców oraz pomysłów na popularyzację – tłumaczą organizatorzy z serwisu Nauka w Polsce, wydawanego przez Fundację Polskiej Agencji Prasowej. 

W kategorii "Animator" jednym z pięciu finalistów został mgr farm. Aleksander K. Smakosz, doktorant w Katedrze Biologii i Biotechnologii Farmaceutycznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, który od wielu lat popularyzuje historię nauki (zwłaszcza farmacji, medycyny, botaniki, chemii) oraz wiedzę z zakresu toksykologii roślin, historii kulinariów, fitochemii, ziołolecznictwa, farmakognozji i farmakologii. 

Młody naukowiec wygłasza wykłady oraz bierze udział w konferencjach mniej i bardziej naukowych. W swoich wystąpieniach mówił m.in. o etnomykologii i mykochemii muchomorów; historii, znaczeniu i technice wykonywania zielników i herbarzy; zapominanych produktach z dawnych aptek; eliksirach życia w dawnym lecznictwie; toksykologii roślin kosmetycznych; uroskopii jako najstarszym badaniu diagnostycznym znanym medycynie czy historii transfuzji krwi. W ramach "Akademii Bursztynu", organizowanej przez Muzeum Bursztynu w Gdański, wygłosił prelekcję "Pomander — uniwersalne remedium na dżumę, kosmetyk czy aptekarska fanaberia?", a na potrzeby wystawy wykonał rekreację pomandera według receptury Nostradamusa oraz pigułki z bursztynem na podstawie receptury z XVIII-wiecznego dzieła medycznego.

Aleksander K. Smakosz na swoim koncie ma również książki ("Historia Naturalna Przypraw", "Człowiek jako lek i obiekt badań", "Historia medycyny i farmacji: szkice i eseje") oraz kilkadziesiąt artykułów popularnonaukowych, dotyczących m.in. medycznego kanibalizmu, wanilii jako składniku kosmetyków i leków, kminu rzymskiego w czasach starożytnych, olejku Cabreuva czy historii piernika.

Obok tradycyjnych sposobów dzielenia się wiedzą i pasją, naukowiec jest niezwykle aktywny w Internecie oraz social mediach. W 2016 r. założył profil na Instagramie alexander_gulosus, na którym porusza tematy związane z ziołolecznictwem, farmakognozją i historią nauk biomedycznych. Cztery lata później stworzył bloga gulosus.pl poświęconego historii przypraw i leków z perspektywy botaniki ekonomicznej, etnofarmakologii i ekonomii.

Kolejna jego inicjatywa to projekt Pharmacopola. Pod nazwą tą funkcjonuje zarówno portal, wydawnictwo, jak i niekomercyjne czasopismo, do współtworzenia którego zaprasza innych pasjonatów i sympatyków popularyzacji nauki. Od ubiegłego roku doktorant UMW obecny jest także na portalu YouTube oraz TikToku.

– Początkowo odbiorcami moich treści były głównie osoby zawodowo związane z farmacją, ziołolecznictwem czy surowcami naturalnymi, jednak obserwuję coraz większą grupę osób, którą udało mi się zainteresować poruszaną tematyką, choć wcześniej nie miały z nią wiele wspólnego. Tak więc promocja wiedzy ma wielki sens – mówi Aleksander K. Smakosz. Jego zdaniem popularyzacja historii nauk biomedycznych i ziołolecznictwa jest sprawą dosyć skomplikowaną, łatwo tutaj o przekłamania i przeinaczania faktów:

–  Aby robić to w sposób odpowiedzialny i merytoryczny trzeba posiadać wiedzę nie tylko z zakresu nauk medycznych i farmaceutycznych, ale również historycznych i społecznych. Nierzadko potrzebne jest dotarcie do pierwotnych źródeł informacji, tak więc ważna jest znajomość paleografii, języków i etymologii, w tym podstaw łaciny, technologii postaci leku, agronomii i toksykologii – wylicza. Jednak dla niego wszystko to jest pasją i przyjemnością, a nie żmudnym obowiązkiem, co zaowocowało m.in. nominacją w konkursie "Popularyzator Nauki". Laureatów plebiscytu poznamy 8 grudnia.

Fot. Archiwum Aleksandra K. Smakosza