Badanie transmisji otyłości w mleku matki

Projekt badawczy, w którym Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu występuje w roli partnera, uzyskał finansowanie z Narodowego Centrum Nauki (NCN) w ramach konkursu OPUS 28. Projekt służyć ma analizie transmisji nadwagi i otyłości w triadzie matka - mleko kobiece - dziecko, w kontekście statusu kardiometabolicznego i diety matki. Kierownikiem projektu ze strony UMW jest dr hab. Magdalena Orczyk-Pawiłowicz, prof. UMW z Zakładu Chemii i Immunochemii, Katedry Biochemii i Immunochemii.

Szybko rosnący wskaźnik nadwagi i otyłości stał się niezwykle ważnym problemem zdrowia publicznego. Powszechnie wiadomo, że nadmierna masa ciała matki zwiększa ryzyko otyłości u dziecka, która często prowadzi do otyłości także w jego dorosłym życiu. Karmienie piersią zmniejsza to ryzyko zarówno u matki, jak i dziecka. Należy jednak zwrócić uwagę, że matki z nadmierną masą ciała często napotykają liczne wyzwania, w tym m.in. związane z rozpoczęciem i/lub kontynuacją karmienia piersią oraz różnicami w składzie mleka w stosunku do matek o prawidłowej masie ciała.

Zmiany w składzie mleka kobiecego, spowodowane nadwagą lub otyłością matki, jak również mechanizmy stojące za tymi zmianami oraz ich wpływ na rozwój i zdrowie metaboliczne dzieci nie są w pełni scharakteryzowane. Dostępne, fragmentaryczne dane często są sprzeczne, co jest przede wszystkim związane z brakiem wielokierunkowych badań, niewielkich liczebności grup badanych, zmian w składzie mleka wynikających z etapów laktacji oraz braku analiz składu mleka kobiecego, jako złożonego systemu biologicznego.

Odpowiedzią na tę niszę jest projekt OPUS, realizowany przez trzy współpracujące ze sobą podmioty: Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu, Instytut Nauk o Żywieniu Człowieka SGGW w Warszawie oraz Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH. 

W badaniu zaplanowano rekrutację 150 diad matka-niemowlę, podzielonych na trzy grupy na podstawie wskaźnika masy ciała (BMI) matki. Badania obejmować będą pierwsze pół roku życia dziecka, a wizyty, podczas których będą zbierane dane oraz materiał biologiczny do analiz odbywać się będą w 1, 3 i 6 miesiącu po porodzie.

Uzyskane wyniki pozwolą na uzupełnienie luki w światowej literaturze dotyczącej programowania metabolicznego i żywieniowego oraz rozwojowej hipotezy
zdrowia i chorób (Developmental Origins of Health and Disease; DOHaD). Interdyscyplinarny i złożony charakter projektu umożliwi również zidentyfikowanie i poznanie roli modyfikowalnych czynników matczynych (dieta i status kardiometaboliczny) w kształtowaniu zmian w składzie mleka kobiecego, a w konsekwencji w rozwoju dziecka – zapowiada dr hab. Magdalena Orczyk-Pawiłowicz, prof. UMW, z Katedry Biochemii i Immunochemii.

Rezultaty badań dostarczą również naukowych podstaw do opracowania personalizowanych interwencji, które pomogą przerwać cykl przenoszenia otyłości pomiędzy pokoleniami. W dalszej perspektywie, przyczynią się do zmniejszenia globalnego obciążenia związanego z nadwagą i otyłością populacji, przynosząc korzyści zdrowotne, społeczne i ekonomiczne.

Z tego też względu projekt wspiera realizację globalnych celów żywieniowych Światowej Organizacji Zdrowia na 2025 r. (dla dzieci poniżej 5. roku życia) oraz wpisuje się w jeden z celów zmniejszenia przewlekłych chorób niezakaźnych wśród nastolatków i osób dorosłych. Proponowane w ramach projektu badania wpisują się także w kampanię #nabieraMYodwagi, której inicjatorką jest prof. dr hab. Marzena Dominiak, i jak wskazuje dr hab. Magdalena Orczyk-Pawiłowicz mogą stanowić jej dopełnienie, dedykowane dla kobiet planujących zostać matkami oraz kobiet w ciąży. 

Wartość projektu w części realizowanej przez UMW opiewa na kwotę ponad 730 tys zł. Projekt będzie realizowany do 2029 roku.

fot. freepik