Aktywność przed przeszczepem

Wyobraź sobie maraton, do którego trzeba stanąć na starcie… po miesiącach choroby i wyniszczającego leczenia. Dla pacjentów z nowotworami krwi właśnie tak wygląda droga do przeszczepienia komórek krwiotwórczych – czyli HSCT (hematopoietic stem cell transplantation). To procedura, która może uratować życie, ale wymaga od organizmu ogromnej siły. Badacze z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu sprawdzili, w jakiej kondycji są chorzy tuż przed transplantacją – i czy ćwiczenia jeszcze przed leczeniem mogą dać im przewagę.

Co to właściwie jest HSCT?

W uproszczeniu – przeszczep komórek krwiotwórczych to metoda leczenia stosowana m.in. w białaczkach, chłoniakach czy szpiczaku. Komórki, które budują krew i odporność, pobiera się od pacjenta (auto-HSCT) lub dawcy (allo-HSCT), a następnie podaje choremu po intensywnej chemioterapii. Dzięki temu szpik kostny, zniszczony przez leczenie, może "odrodzić się" na nowo. To ogromne obciążenie dla organizmu, a jego sukces zależy nie tylko od jakości terapii, ale i od siły pacjenta.

Test sprawności 

Naukowcy przebadali 65 pacjentów zakwalifikowanych do HSCT i porównali ich wyniki z grupą ponad 200 zdrowych dorosłych. Zastosowali trzy proste testy, które każdy mógłby wykonać:

• 6-minutowy test marszowy – ile metrów da się przejść w ciągu 6 minut,
• Test wstawania z krzesła (30CST) – ile razy w pół minuty uda się wstać i usiąść,
• Timed-Up and Go (TUG) – wstanie z krzesła, przejście 3 metrów, obrót i powrót.

Brzmi banalnie? Wyniki były mocno wymowne: pacjenci z nowotworami krwi przechodzili średnio o 160 metrów mniej niż zdrowi rówieśnicy i wykonywali o cztery powtórzenia mniej w teście siły nóg. To różnica, którą czuć w codziennym życiu – w wejściu po schodach, spacerze czy samodzielnym wstawaniu z łóżka.

Dlaczego to takie ważne?

Nowotwory krwi i wcześniejsze terapie "odbierają" pacjentom mięśnie i wytrzymałość. A potem przychodzi jeszcze etap przeszczepienia – z silną chemioterapią i ryzykiem powikłań. Nic dziwnego, że organizm ma ograniczone zasoby. Dlatego coraz częściej mówi się o prehabilitacji – czyli przygotowaniu do leczenia poprzez ćwiczenia fizyczne i dietę. To tak, jakby sportowiec przed trudnymi zawodami musiał odbyć dodatkowy trening, by zwiększyć swoje szanse na sukces.

Badanie naukowców z Wrocławia pokazało, że kondycja pacjentów zależy od:

• rodzaju choroby (np. białaczka, szpiczak, chłoniak),
• liczby wcześniejszych linii terapii,
• czasu, jaki minął od diagnozy do przeszczepu.

Pacjent aktywny = pacjent silniejszy

Jeszcze kilkadziesiąt lat temu chorym onkologicznie zalecano… odpoczynek i unikanie wysiłku. Dziś wiemy, że to mit. Odpowiednio dobrane ćwiczenia pomagają zachować mięśnie, poprawiają wydolność i mogą skrócić czas hospitalizacji po przeszczepie. Naukowcy z Wrocławia podkreślają: pacjenci z chorobami krwi są osłabieni jeszcze przed rozpoczęciem HSCT. Dlatego indywidualny program rehabilitacji nie jest "dodatkiem", ale realnym wsparciem w walce o zdrowie i szybszy powrót do codzienności.

Michał Chmielewski, Agnieszka Szeremet, Paula Jabłonowska-Babij, Maciej Majcherek, Anna Czyż, Natalia Bursiewicz, Tomasz Wróbel, Iwona Malicka, Advances in Clinical and Experimental Medicine, Assessment of the physical fitness status of patients with hematological malignancies qualified for hematopoietic stem cell transplantation

Podcast >>

Advances in Clinical and Experimental Medicine (Adv Clin Exp Med) jest recenzowanym czasopismem naukowym wydawanym przez Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu. Publikuje wysokiej jakości artykuły oryginalne, prace w toku, listy badawcze, przeglądy systematyczne i metaanalizy dotyczące wszystkich dziedzin medycyny klinicznej i eksperymentalnej. Czasopismo jest indeksowane w bazach Scopus, Ulrich's Periodicals Directory, Index Copernicus, a od 2007 r. także w bazach Thomson Reuters Science Citation Index Expanded i Journal Citation Reports/Science Edition. 

Aktualne wskaźniki bibliometryczne: 

• 5-Year Impact Factor: 2.0
• Scopus CiteScore: 4.3
• Q1 w SJR 2024
• H-index: 49 (SJR)