Wstrząśnięci, niezmieszani

Pacjenci po wstrząsie kardiogennym podkreślają, że leczenie medyczne to nie wszystko – równie ważna jest pomoc w radzeniu sobie z emocjami i powrót do codzienności po traumatycznym doświadczeniu. Odpowiadając na tę potrzebę, zespół ekspertów Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu (USK) formuje grupę wsparcia psychologicznego dla pacjentów, którzy przeszli wstrząs kardiogenny. Decyzja ta to efekt pierwszego w Polsce spotkania tego typu, podczas którego chorzy niedawno mieli okazję porozmawiać z lekarzami, pielęgniarkami i rehabilitantami tworzącymi tzw. SHOCK TEAM w USK. Eksperci Instytutu Chorób Serca USK opowiadają o tej inicjatywie w Światowym Dniu Serca, który przypada na 29 września.

Wstrząs kardiogenny to ciężkie, bezpośrednie zagrożenie życia – serce nie jest w stanie pompować wystarczającej ilości krwi, przez co narządy pozostają niedotlenione. Wymaga natychmiastowej interwencji, by zapobiec niewydolności wielonarządowej i zgonowi.

Inicjatywa spotkania pacjentów z zespołem medycznym powstała na wzór podobnych wydarzeń organizowanych w innych europejskich ośrodkach. W Polsce po raz pierwszy zorganizowaną ją niedawno właśnie we Wrocławiu.

– Chcieliśmy, aby pacjenci mogli nie tylko zobaczyć osoby, które leczyły ich w najtrudniejszych chwilach, ale też porozmawiać o doświadczeniach – mówi dr hab. Wiktor Kuliczkowski, prof. UMW, kierownik Pracowni Hemodynamiki w Instytucie Chorób Serca USK we Wrocławiu, będący jednocześnie koordynatorem zespołu SHOCK TEAM. – Z drugiej strony, dla nas – lekarzy, pielęgniarek, rehabilitantów – to niezwykle ważne spotkanie, bo mogliśmy zobaczyć pacjentów, którzy dzięki naszej pracy żyją i funkcjonują. To daje ogromną motywację.

W trakcie pierwszego spotkania zorganizowanego niedawno w ramach projektu „Wstrząśnięty, niezmieszany” pacjenci podkreślali, że po wypisie ze szpitala często mierzą się z wieloma trudnościami. Wiele osób doświadcza objawów stresu pourazowego – lęku o życie, powracających wspomnień i obaw przed kolejnym kryzysem zdrowotnym. Często każdy ból w klatce piersiowej czy zaburzenie rytmu serca wywołuje u nich panikę i prowadzi do kolejnych wizyt na SOR-ze. 

Grupa wsparcia psychologicznego – kontynuacja leczenia

Właśnie dlatego specjaliści USK powołują grupę wsparcia psychologicznego, którą poprowadzą specjaliści z Kliniki Psychiatrii USK we Wrocławiu. Będzie to miejsce, w którym pacjenci spotkają się z osobami o podobnych doświadczeniach, a jednocześnie uzyskają fachową pomoc psychologiczną.

– Wielu chorych przyznaje, że nie ma z kim rozmawiać o tym, co przeżyli. Część szuka pomocy u psychologów czy psychiatrów, ale to rozwiązania doraźne. Naszą ambicją jest stworzenie bezpiecznej przestrzeni, gdzie pacjenci będą mogli liczyć na specjalistów, którzy znają ich historię i rozumieją, przez co przeszli – tłumaczy dr hab. Dorota Szcześniak, prof. UMW z Kliniki Psychiatrii USK.

SHOCK TEAM – współpraca, która ratuje życie

Wstrząs kardiogenny to jeden z najcięższych stanów w kardiologii, związany z bardzo wysoką śmiertelnością. W Polsce około 60% pacjentów z tym rozpoznaniem umiera w szpitalu. W Instytucie Chorób Serca USK i Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, dzięki pracy interdyscyplinarnego zespołu SHOCK TEAM, śmiertelność wewnątrzszpitalną udało się obniżyć do 35%.

SHOCK TEAM to zespół kardiologów, kardiochirurgów i anestezjologów, którzy wspólnie podejmują decyzje o leczeniu i działają w trybie natychmiastowym. To model pracy stosowany w najlepszych ośrodkach na świecie. Od 2020 roku, kiedy rozpoczął działalność, wrocławski SHOCK TEAM przyjął także wielu pacjentów z innych szpitali Dolnego Śląska, zapewniając im dostęp do najnowocześniejszych metod leczenia, takich jak mechaniczne wspomaganie krążenia (Impella, ECMO) czy transplantacja serca.

– Udało nam się osiągnąć wyniki zbliżone do tych notowanych w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej – podkreśla prof. Wiktor Kuliczkowski, który wraz z zespołem jest autorem tego unikatowego projektu i dodaje: – To efekt połączenia nowoczesnych technologii i pracy zespołowej. Ale równie ważne jest to, by pacjent nie został sam po opuszczeniu szpitala. Grupa wsparcia psychologicznego będzie naturalnym uzupełnieniem tego, co robimy na oddziale.

Nowy etap opieki

Planowana grupa wsparcia to kolejny krok w budowaniu kompleksowej opieki nad pacjentami po wstrząsie kardiogennym. W przyszłości zespół USK rozważa także stworzenie dedykowanej ścieżki konsultacyjnej dla tych chorych, aby mieli łatwiejszy i szybszy dostęp do lekarza w razie wątpliwości.

– Wysiłek naszych zespołów obserwuję na co dzień. Widzę zaangażowanie non-stop: informację i reakcję niezależnie od pory i dnia tygodnia. To nie są tylko słowa - to codzienna rzeczywistość, która ratuje życie. To szczególnie ważne, bo wstrząs kardiogenny to jedno z najtrudniejszych wyzwań medycznych. Kiedy mówimy o procentach i statystykach, łatwo zapomnieć, że za nimi stoją konkretni ludzie - pacjenci i ich rodziny, którzy przeżyli traumę śmiertelnego zagrożenia. Dlatego cieszę się, że Instytut Chorób Serca nie poprzestał na doskonałej opiece interwencyjnej. Dzięki modelowi SHOCK TEAM, skoordynowanej pracy kardiologów, kardiochirurgów, anestezjologów i perfuzjonistów, udało się obniżyć śmiertelność wewnątrzszpitalną  i to jest ogromny sukces, z którego wszyscy możemy być dumni – mówi prof. dr hab. Piotr Ponikowski, rektor Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu i dyrektor Instytutu Chorób Serca USK  i dodaje: – Medycyna to nie tylko procedury i urządzenia - choć i one mają zasadnicze znaczenie (mówię tu o mechanicznych systemach wspomagania krążenia, o operacjach ratujących życie, o możliwościach przeszczepowych). Równie ważna jest opieka po wyjściu ze szpitala: pomoc psychologiczna, wsparcie rehabilitacyjne, dostęp do informacji i poczucie bezpieczeństwa. Inicjatywa „Wstrząśnięty, niezmieszany” oraz powoływana grupa wsparcia psychologicznego to naturalne uzupełnienie naszych działań medycznych. Dają one pacjentom przestrzeń, by opowiedzieć swoją historię, przepracować lęk i odbudować codzienność.