Dr Mirosław Tryczyk wyróżniony

Dr Mirosław Tryczyk z Zakładu Humanistycznych Nauk Lekarskich UMW został odznaczony honorowym medalem „Powstanie w Getcie Warszawskim”, przyznawanym przez Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej oraz Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny.

Medalem wyróżniane są osoby zasłużone dla pamięci o historii Żydów w czasie II wojny światowej i Zagłady, dialogu polsko-żydowskiego, upamiętnienia historii i kultury Żydów polskich, a także osoby przeciwdziałające antysemityzmowi, nacjonalizmowi, homofobii oraz innym negatywnym postawom wobec mniejszości. 

– Od ponad 10 lat zajmuję się badaniem ludobójstw, przez kilka lat pracowałem w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie. Współpracowałem także z Komisją Rabiniczną do spraw Cmentarzy, która poszukuje szczątków Żydów zamordowanych podczas II wojny światowej; współpracuję też z Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego – wymienia Mirosław Tryczyk. 

Mirosław Tryczyk jest autorem kilku książek poświęconych historii zagłady Żydów. Zaczął pisać, by opowiedzieć swoją rodzinną historię i zrozumieć, co naprawdę wydarzyło się w podlaskich miasteczkach.  Wydana w 2020 roku „Drzazga. Kłamstwa silniejsze niż śmierć”, opowiadająca o pogromach Żydów w 1941 roku i ich skutkach dla współczesnej Polski, została nominowana do nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego za najlepszy reportaż literacki, znalazła się też w finale Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus oraz w finale VIII edycji Nagród Newsweeka im. Teresy Torańskiej.

– Moja praca pisarska, badawcza i edukacyjna zmienia narrację w Polsce wokół miejsc pogromowych. Książki – moje, ale też innych badaczy, jak prof. Jana Grabowskiego czy dr Heleny Datner – dostarczają mieszkańcom miejsc, w których doszło do pogromów, informacji na temat tego, co się wydarzyło w przeszłości, jaki był przebieg wydarzeń, bo w przestrzeni publicznej na ogół brakuje tych informacji. A brak wiedzy rodzi lęk i uprzedzenia – mówi Mirosław Tryczyk. – Dobrze przeprowadzone pojednanie między narodami polskim i żydowskim, oparte na prawdzie, czyli na powiedzeniu tego, co naprawdę się wydarzyło, w jakich rozmiarach i gdzie, kto zadawał ciosy, kto był ofiarą a kto się temu przyglądał, bez szukania zastępczych sprawców, pomaga budować wzajemne zaufanie między potomkami sprawców i ofiar oraz pomaga budować dialog i pojednanie. Prawda jest bolesna i wymaga czasu, żeby się z nią oswoić. Jednak ta praca zaczyna przynosić owoce, czego najlepszym dowodem jest medal, który otrzymałem – mówi Mirosław Tryczyk. – To także znak, że coraz więcej osób – szczególnie z młodszego pokolenia – chce mierzyć się z historią, nie uciekając od trudnych tematów.

– W miasteczkach pogromowych wciąż panują podziały i konflikty. Jedni chcą mówić prawdę, inni się boją, wypierają ją, negują, tworzą spiskowe historie. Dzięki kolejnym książkom na ten temat opadają emocje, bo ludzie otrzymują konkretne informacje. A gdy się ludziom pokaże dowody, przedstawi źródła i relacje świadków, to są w stanie przyjąć, zrozumieć i zaakceptować przeszłość. Bo przecież przeszłości nie da się zmienić. 

– Moja praca ma służyć zbliżeniu ludzi, tak ją postrzegam – podkreśla dr Tryczyk. – Medal, który otrzymałem, jest sygnałem, że podążam w dobrą stronę. Wielu miejsc, w których pochowano Żydów w Polsce, nie odnaleziono, i to, co robię, ma również wymiar upamiętniająco-poszukiwawczy. 

– Ze studentami nie rozmawiam o pogromach i ludobójstwie. Prowadzę zajęcia z etyki lekarskiej i uczę studentów dialogu, umiejętności spojrzenia na problemy od strony adwersarza. Rozmawiamy na trudne tematy, bo taka postawa buduje zdolność zdroworozsądkowego, sprawiedliwego osądu sytuacji, który jest bardzo potrzebny przyszłym lekarzom – opowiada Mirosław Tryczyk.
– Studentów uczę również tego, co wprost wynika z kodeksu etyki lekarskiej i z dokumentów, takich jak Kodeks Norymberski czy Konwencje Genewskie. Lekarz musi próbować ratować życie człowieka bez względu na jego rasę, narodowość, poglądy polityczne, religię czy orientację seksualną. Staram się uczyć szeroko rozumianej postawy tolerancyjnej, otwartej na drugiego człowieka. A to się oczywiście łączy z moją pracą badawczą i działaniami społecznymi, które prowadziłem i nadal prowadzę oraz z działaniami służącymi pojednaniu między narodami polskim i żydowskim. Powołaniem lekarza jest szacunek dla życia i ochrona życia w każdej postaci – wyjaśnia dr Tryczyk. – Oczywiście studenci mają własne poglądy i dyskutujemy, pamiętając jednak, że dyskutować należy z szacunkiem, używając właściwego, neutralnego języka, respektując swoją odmienność.

– Chciałbym, żeby studenci mieli wyrobiony nawyk szacunku wobec każdego człowieka, także wobec siebie na zajęciach, wobec pacjenta, którego spotkają w przyszłości. Gotowość do dialogu i wzajemny szacunek są wyznacznikami mojej pracy.

Dr Tryczyk był konsultantem filmu dokumentalnego Kingi Michalskiej „Pod powierzchnią”, któryw tym roku otrzymał nagrodę dla Najlepszego Filmu Polskiego na festiwalu Millennium Docs Against Gravity. W 2021 roku był też konsultantem historycznym „Wesela” w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego.

Fot. Karina Hadyś, Tomasz Walów