Szukaj
Gratulacje dla naszych doktorantów
UdostępnijGracjan Iwanek, uczestnik Szkoły Doktorskiej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu został nagrodzony stypendium im. Ludwika Hirszfelda za wybitne osiągnięcia naukowe. Dwie kolejne osoby – Anna Gołkowska i Kamil Rodak – w ramach Studenckiego Programu Stypendialnego otrzymały wyróżnienia.
Studencki Program Stypendialny realizuje Wrocławskie Centrum Akademickie (WCA), a fundusze na stypendia (dwa tysiące złotych miesięcznie na okres maksymalnie dziewięciu miesięcy) pochodzą ze środków gminy Wrocław. Komisja przyznaje nagrody za wybitne osiągnięcia naukowe w ośmiu kategoriach. Podczas tegorocznego konkursu doceniła troje doktorantów Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.
Stypendium im. Ludwika Hirszfelda w dziedzinie nauk biologicznych i medycznych otrzymał Gracjan Iwanek, absolwent Wydziału Lekarskiego UMW, który obecnie jest na II roku specjalizacji z kardiologii (realizuje ją w Klinice Intensywnej Terapii Kardiologicznej Instytutu Chorób Serca) oraz na III roku studiów w Szkole Doktorskiej. Interesuje się tematyką chorób sercowo-naczyniowych, a w ramach działalności klinicznej i naukowej koncentruje na ostrej niewydolności serca – schorzeniu, które dotyka 64 mln osób na świecie i ma wysoki odsetek hospitalizacji oraz śmiertelności.
Ostro zdekompensowana niewydolność serca (ADHF) to stan, w którym na skutek nieprawidłowej pracy serca dochodzi do gromadzenia płynów w organizmie. Objawia się to obrzękami kończyn dolnych, wodobrzuszem, zastojem w krążeniu płucnym oraz wysiękiem opłucnowym. Ostra niewydolność serca jest główną przyczyną hospitalizacji pacjentów powyżej 65 roku życia, a 80 proc. z nich ma wspomniane objawy. Podstawą ich leczenia jest terapia odwadniająca z wykorzystaniem dożylnych leków moczopędnych, tzw. diuretyków. Właśnie ten obszar jest głównym tematem badań Gracjana, a jego praca doktorska dotyczy porównania dwóch sposobów płynoterapii uzupełniającej.
– Szczególnie interesuje mnie identyfikacja pacjentów ze złą odpowiedzią na leczenie diuretyczne oraz analiza patofizjologicznych podstaw tego zjawiska. Moją ambicją jest translacyjność badań, chcę aby wyniki mojej pracy przekładały się na gotowe rozwiązania, które można wdrożyć w praktyce klinicznej – mówi laureat.
Wraz z postępem medycyny obalane są mity dotyczące leczenia niewydolności serca, polegającego na ograniczeniu podaży płynów. Wyniki nowych badań wskazują, że stosowanie płynoterapii uzupełniającej niesie korzyści w postaci szybszego i bardziej efektywnego odwadniania.
– W pracy doktorskiej prowadzę mechanistyczne badanie o znaczeniu klinicznym, w którym porównuję dwie metody płynoterapii uzupełniającej. Jest to badanie prospektywne, randomizowane, w którym pacjenci, podzieleni na dwie grupy, otrzymują podczas terapii odwadniającej wlew ciągły odpowiednio 0,9 proc. roztworu NaCl oraz 5 proc. roztworu glukozy – wyjaśnia Gracjan Iwanek. – Badanie wpisuje się w obecny trend leczenia niewydolności serca, a jego celem jest odpowiedź na pytanie, czy lepsza odpowiedź kliniczna pacjentów wynika z samej objętości podanych płynów (wlew 5 proc. roztworu glukozy), czy z wpływu podawanych substancji (donor sodu) na będący w dysregulacji układ neurohormonalny (wlew 0,9 proc. NaCl).
Wyniki badania są obiecujące. Dostarczają informacji o znaczeniu patofizjologicznym i mogą stać się podstawą zmiany postępowania terapeutycznego. Udowodnienie pozytywnego wpływu płynoterapii uzupełniającej z wykorzystaniem 0,9 proc. roztworu NaCl jest zgodne z obecnymi wynikami badań nad niewydolnością serca. Praca Gracjana, realizowana we współpracy z prof. Jeffrey’em Testanim z Yale School of Medicine, może być podstawą do wieloośrodkowego badania klinicznego.
Dodatkowo prowadzone badanie pozwoliło na dostęp do danych, które umożliwiły stworzenie kalkulatora odpowiedzi diuretycznej. W ADHF leczenie uzależnione jest głównie od ilości wydalanego moczu, co decyduje o kolejnych krokach (zwiększenie/zmniejszenie dawki leków moczopędnych, wdrożenie kolejnej terapii).
– Na podstawie naszych obserwacji, obecnych wytycznych i dostępnych wyników badań wyselekcjonowaliśmy biomarkery, które poddane weryfikacji przez zaawansowane modele statystyczne, stały się elementami kalkulatora. Narzędzie to jest w stanie, na podstawie jednej próbki moczu, ocenić jego objętość z sześciu kolejnych godzin terapii. Takie rozwiązanie pozwala na optymalizację postępowania terapeutycznego oraz redukuje liczbę personelu medycznego zaangażowanego w ocenę kliniczną pacjenta – tłumaczy lekarz.
W 2024 r. Gracjan Iwanek został przyjęty do Klubu 30 Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Został też członkiem dwóch komitetów naukowych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego oraz edytorem pomocniczym czasopisma "ESC Heart Failure". Oprócz działalności naukowej i klinicznej, współtworzy kampanię społeczną UMW "Porusz Serce", której celem jest szerzenie wiedzy i umiejętności dotyczących postępowania w przypadku pozaszpitalnych zatrzymań krążenia (NZK). Autor i współautor 30 publikacji naukowych o IF = 107 punktów i łącznej liczbie cytowań >130.
Wyróżnienie w dziedzinie nauk biologicznych i medycznych przypadło Kamilowi Rodakowi, absolwentowi kierunku analityka medyczna na Wydziale Farmaceutycznym UMW, a od 2022 r. studentowi Szkoły Doktorskiej. W ramach przewodu doktorskiego Kamil realizuje projekt, który otrzymał dofinansowanie w konkursie Narodowego Centrum Nauki (Preludium 22) pt. "Analiza GC-MS/MS wybranych PUFA plazmy nasienia w kontekście ich związku z zaburzeniem równowagi oksydacyjno-antyoksydacyjnej u niepłodnych mężczyzn oraz zastosowanie analizy spektralnej do opracowania algorytmów diagnostycznych męskiej niepłodności".
Niepłodność to narastający problem XXI w., który dotyka około 15 proc. par na świecie. Blisko połowa przypadków związana jest z czynnikiem męskim.
Metody diagnostyczne, stosowane w laboratoriach medycznych, często ograniczają się do podstawowych badań, które nie dostarczają pełnych informacji o przyczynach zaburzeń płodności. Wciąż poszukuje się więc parametrów, które mogłyby być wprowadzone do rutynowej diagnostyki, umożliwiając szybszą i bardziej efektywną diagnozę oraz wdrożenie odpowiednich terapii dla par zmagających się z niepłodnością, szczególnie idiopatyczną, w przypadku której parametry nasienia są prawidłowe.
W ramach badań Kamil Rodak analizuje różnice w stężeniach wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (zwłaszcza omega-3 i omega-6), pochodnych kwasu arachidonowego oraz markerów stresu oksydacyjnego w plazmach nasienia płodnych i niepłodnych mężczyzn, co daje szansę zdobyć wiedzę na temat mechanizmów molekularnych mogących przyczyniać się do obniżenia męskiego potencjału.
Badane parametry związane są m.in. z powszechnymi czynnikami środowiskowymi, które mają negatywny wpływ na płodność, takimi jak nieprawidłowa dieta lub czynniki prowadzące do zachwiania równowagi oksydacyjno-antyoksydacyjnej w organizmie (np. choroby, stres psychologiczny).
W przypadku niektórych parametrów czasochłonna i wymagająca dużych ilości materiału metodyka badań nie sprzyja wdrożeniu ich do rutynowej diagnostyki, dlatego jednym z założeń pracy doktorskiej Kamila jest także optymalizacja metody oznaczania kwasów tłuszczowych. Wyniki już przeprowadzonych badań sugerują, że wykonanie wiarygodnej analizy jest możliwe przy użyciu mniejszej ilości materiału badanego niż dotychczas uważano.
Anna Gołkowska, absolwentka farmacji na UMW, która od 2021 r. kształci się w Szkole Doktorskiej, dostała wyróżnienie za badania interdyscyplinarne w ramach stypendium im. Jana Mozrzymasa. Anna jest też asystentem w grupie badawczo-dydaktycznej Katedry i Zakładu Technologii Postaci Leku UMW, a temat jej pracy doktorskiej dotyczy krystalizacji ciągłej i mechanochemicznej, jako nowoczesnej metody otrzymywania układów polimorficznych kokryształów o znaczeniu farmaceutycznym.
Kokryształy są przedmiotem zainteresowania nauki i przemysłu, ponieważ umożliwiają modyfikację właściwości fizykochemicznych i farmakokinetycznych leku (m.in. stabilności, szybkości rozpuszczania, rozpuszczalności, a co za tym idzie biodostępności) bez utraty aktywności biologicznej substancji czynnej. Jednocześnie kokryształy farmaceutyczne, podobnie jak inne ciała krystaliczne, mogą wykazywać polimorfizm, tj. zjawisko tworzenia układów o takim samym składzie chemicznym, ale różnej strukturze przestrzennej sieci krystalicznej, które może bezpośrednio wpływać na skuteczność i profil bezpieczeństwa terapii z wykorzystaniem kokryształów.
Praca Anny Gołkowskiej stanowi wkład w przedstawienie znaczenia badań podstawowych dla zapewnienia wysokiej jakości produktów farmaceutycznych oraz związanego z nim bezpieczeństwa pacjentów. Zrozumienie na poziomie molekularnym interakcji między poszczególnymi składowymi kokryształu oraz dodatków ułatwiających lub kierunkujących krystalizację (m.in. szeregu polimerów różniących się właściwościami) przekłada się bezpośrednio na sposób myślenia o procesach i ich projektowanie w celu otrzymywania produktu o pożądanych właściwościach.
Badania doktorantki wpisują się w koncepcję Zielonej Chemii, która ma związek z redukcją kosztów środowiskowych ponoszonych w procesach produkcji materiałów farmaceutycznych. Synteza prowadzona z wykorzystaniem metod mechanochemicznych i ciągłych może odbywać się bez dodatku rozpuszczalników, co pozwala na ograniczenie ilości generowanych zanieczyszczeń, a skalowalność procesu umożliwia jego dostosowanie do skali przemysłowej.
W ramach pracy doktorskiej Anny Gołkowskiej powstał wynalazek "Przystawka wielostanowiskowa do mieszalnika rotacyjno-wytrząsającego i jej zastosowanie", który został zgłoszony do Urzędu Patentowego RP (zgłoszenie: 23.05.2024, P. 448664).