Szczepienie w ciąży to podwójna inwestycja

Choć szczepienia w ciąży mogą uratować życie zarówno matki, jak i dziecka, zaledwie 15,6% polskich kobiet decyduje się na tzw. podwójne szczepienie – przeciwko grypie i COVID-19. To jeden z głównych wniosków z badania przeprowadzonego przez naukowczynie z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu – dr Jolantę Lis-Kuberkę i prof. Magdalenę Orczyk-Pawiłowicz.

Tymczasem eksperci podkreślają, że szczepienia kobiet ciężarnych to jedna z najskuteczniejszych strategii ochrony noworodków przed ciężkimi infekcjami wirusowymi w pierwszych miesiącach życia
– okresie, w którym dziecko nie może jeszcze samodzielnie przyjąć wielu szczepionek. Mimo to wiele kobiet w Polsce wciąż obawia się wpływu szczepionek na rozwijający się płód.

– Największą barierą dla kobiet w Polsce przed podjęciem decyzji o szczepieniu w ciąży jest obawa
o bezpieczeństwo szczepień oraz potencjalny wpływ szczepionek na płód. Lęk ten wynika
z niedostatecznej wiedzy, braku rzetelnej informacji od personelu medycznego oraz obaw o zdrowie dziecka – mówi dr Jolanta Lis-Kuberka z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

Wiedza chroni – ale jej brakuje

W badaniu udział wzięło ponad 950 kobiet po porodzie. Wykazano, że gotowość do zaszczepienia się w czasie ciąży była wyższa u kobiet starszych, z wyższym wykształceniem i większą wiedzą na temat szczepień. Kobiety mieszkające w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców częściej przyjmowały szczepionki niż mieszkanki wsi. Z kolei najniższy poziom wyszczepienia i jednocześnie niski wskaźnik karmienia piersią odnotowano w grupie młodych matek z nadwagą lub otyłością.

– Promocja szczepień prenatalnych i wiarygodne informacje o krótkoterminowych i długoterminowych korzyściach związanych z karmieniem piersią mają kluczowe znaczenie dla opieki okołoporodowej nad matką i dzieckiem – podkreśla dr Lis-Kuberka.

Szczepienia – tarcza odpornościowa dla niemowlęcia

Szczepienia kobiet ciężarnych skutkują przeniesieniem przeciwciał przez łożysko oraz poprzez mleko matki. Dziecko otrzymuje zatem gotowy „pakiet odpornościowy”, który chroni je w pierwszych miesiącach życia – zanim będzie mogło zostać samodzielnie zaszczepione.

Mimo to wiele kobiet nie łączy faktu zaszczepienia z dalszą strategią karmienia dziecka. Dlatego – jak podkreślają naukowczynie – konieczne jest łączenie tematów szczepień i laktacji w ramach spójnych działań edukacyjnych.

– Najskuteczniejsze działania edukacyjne to: indywidualna i grupowa edukacja prowadzona przez przeszkolony personel, wdrożenie standardów BFHI, czyli inicjatywy promującej karmienie piersią
 i wspieranie matek w laktacji oraz wykorzystanie nowoczesnych technologii: social mediów czy spotów informacyjnych – wyjaśnia dr Lis-Kuberka.

Rekomendacje dla systemu

Zespół badawczy przygotował też konkretne rekomendacje dla systemu ochrony zdrowia:

• aktywne rekomendowanie szczepień kobietom w ciąży przez lekarzy POZ, ginekologów
  i położne;
• opracowanie materiałów edukacyjnych i standardów komunikacji dla personelu medycznego;
• prowadzenie ogólnopolskich kampanii informacyjnych skierowanych do kobiet w wieku rozrodczym;
• skupienie działań na młodych kobietach z małych miast i wsi oraz na pacjentkach z nadwagą
  i otyłością;
• rozważenie wprowadzenia monitoringu poziomu wyszczepienia ciężarnych kobiet.