Trendy czynników ryzyka sercowo-naczyniowego w Polsce

Ponad 705 tys. przebadanych osób, dziesięć lat analiz i jeden wniosek: profilaktyka działa, ale tylko tam, gdzie naprawdę ją stosujemy. Program CHUK pokazuje, że Polacy rzucają palenie i poprawiają poziomy lipidów, ale wciąż za mało się ruszamy, tyjemy i coraz częściej przekraczamy normy glukozy.

Dekada zmian: sukcesy i sygnały ostrzegawcze
Dane z lat 2012–2021 wskazują na wyraźny spadek palenia – u mężczyzn z 36% do 27%, u kobiet z 24% do 18%. Równolegle poprawił się profil lipidowy, a średnie wartości LDL-C i cholesterolu całkowitego konsekwentnie malały. To realne przełożenie na zdrowie populacji. 

Jak podkreśla dr Grzegorz Kubielas: „Każdy procent mniej palaczy i każda poprawa LDL-C to mniej zawałów i udarów. Widzimy, że profilaktyka naprawdę działa, jeśli jest konsekwentna”.

Kobiety i mężczyźni – dwa różne profile ryzyka
Różnice płci są uderzające. Mężczyźni palą więcej, częściej chorują na nadciśnienie i częściej mają otyłość. Kobiety wypadają lepiej, ale nie idealnie. To – jak wskazuje dr Kubielas – dowód, że „profilaktyka musi być szyta na miarę”, a działania zdrowotne nie mogą być jednolite dla wszystkich.

Pozytywy? Spadek ryzyka 10-letniego zgonu CVD według SCORE i wyraźna poprawa parametrów lipidowych. Wyzwania? Epidemia siedzącego trybu życia, rosnąca masa ciała i glikemia, a także większe luki w profilaktyce po pandemii. Eksperci podkreślają konieczność intensyfikacji działań dotyczących nadciśnienia – najbardziej „opłacalnego” do kontroli czynnika ryzyka.

Przeczytaj więcej

Materiał powstał na podstawie artykułu: DOI: 10.1186/s12889-025-24385-6

Autorzy: Grzegorz Kubielas, Christopher S. Lee, Marta Wleklik, Michał Czapla, Stanisław Surma, Grzegorz K. Jakubiak, Andrzej Mysiak, Magdalena Lisiak, Izabella Uchmanowicz

BMC Public Health 2025, Trends in cardiovascular risk factors in Poland: results from the comprehensive cardiovascular risk prevention program (CHUK)