UMW buduje koalicję w walce z otyłością

Otyłość jest jednym z największych wyzwań zdrowotnych i społecznych naszych czasów. Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, jako inicjator kampanii #nabieraMYodwagi, buduje koalicję uczelni, instytucji i samorządu, by wspólnie przeciwdziałać tej epidemii. Podpisane listy intencyjne otwierają drogę do wspólnych działań, które mają zmieniać świadomość, edukację i praktykę na rzecz zdrowej przyszłości kolejnych pokoleń.

Według aktualnych danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) aż 35 milionów dzieci poniżej 5. roku życia ma nadmierną masę ciała, a 2,5 miliarda dorosłych na całym świecie cierpi na nadwagę, z czego 890 milionów zmaga się z otyłością. To choroba przewlekła, niosąca ze sobą poważne konsekwencje zdrowotne – m.in. zwiększone ryzyko nowotworów – oraz ekonomiczne, obciążając systemy ochrony zdrowia. Bank Światowy prognozuje, że do 2030 roku otyłość obniży PKB Unii Europejskiej o 2,5%, co będzie miało skutki porównywalne z pandemią COVID-19.

Dane dotyczące nadwagi i otyłości dzieci w Polsce są równie alarmujące. Według raportu Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEZ) z 2025 roku, nadmierną masę ciała (nadwagę lub otyłość) ma około 33% dzieci w wieku wczesnoszkolnym w Polsce. Wśród chłopców odsetek ten wynosi około 36%, a wśród dziewcząt około 29%. Dlatego Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu podpisał listy intencyjne z uczelniami, instytucjami i fundacjami, które pozwolą realizować wspólne działania na rzecz walki z epidemią otyłości.

Kampania #nabieraMYodwagi ma na celu zwiększenie świadomości społecznej dotyczącej wpływu nadmiernej konsumpcji cukru, niezdrowego odżywiania, braku ruchu oraz otyłości na zdrowie, a także wspieranie społeczeństwa w kształtowaniu zdrowych nawyków od najmłodszych lat.

–  Tylko łącząc wiedzę, doświadczenie oraz potencjał uczelni, instytucji i samorządu, możemy skuteczniej działać na rzecz edukacji, profilaktyki oraz wprowadzania trwałych zmian w świadomości społecznej – podkreśla prof. Marzena Dominiak, prorektor ds. umiędzynarodowienia UMW, inicjatorka kampanii #nabieraMYodwagi.

Współpraca z uniwersytetami

Możliwości wspólnych działań w zakresie edukacji otworzył podpisany list intencyjny z Uniwersytetem Ekonomicznym we Wrocławiu.

– Naturalnym obszarem do włączenia tematyki zdrowotnej i problematyki otyłości są programy edukacyjne realizowane przez uczelnię. Mam tu na myśli m.in. Europejski Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy, skierowany do uczniów klas 3–5, Akademię Młodego Ekonomisty dla starszych uczniów i licealistów, a także comiesięczne warsztaty dla szkół średnich – zaznacza prof. dr hab. Bogusława Drelich-Skulska, prorektor ds. współpracy międzynarodowej UE.

Dzięki współpracy z UMW zajęcia mogłyby być prowadzone zarówno z perspektywy medycznej, jak i ekonomicznej, stając się przestrzenią do rozmowy o zdrowiu i profilaktyce otyłości. Takie połączenie pozwoli nie tylko lepiej zrozumieć zdrowotne skutki otyłości, lecz także uświadomić jej ogromne koszty społeczne i gospodarcze.

Kolejnym partnerem został Uniwersytet Wrocławski. Jak podkreśla prof. Patrycja Matusz, prorektor ds. umiędzynarodowienia UWr, uczelnia chętnie włącza się w działania kampanii #nabieraMYodwagi prowadzonej przez Uniwersytet Medyczny.

– To bardzo ważne, aby kształtować zdrowe nawyki i zdrowy styl życia. Mamy naukowców, pedagogów i psychologów, którym te kwestie są bardzo bliskie – podkreśla prorektor Matusz.

Porozumienie nawiązane zostało również z Akademią Wychowania Fizycznego. 
– Jestem przekonany, że nasze podpisy pod porozumieniem rozpoczęły wyjątkowy etap współpracy dwóch bardzo istotnych ośrodków badawczych, naukowych i dydaktycznych, ale przede wszystkim ośrodków, które w swojej misji mają wspólne słowo: „zdrowie”. Uniwersytet Medyczny stara się to zdrowie odzyskiwać, a my z kolei robimy wszystko, aby jak najmniej pacjentów trafiało do leczenia – mówił rektor AWF, dr hab. Tadeusz Stefaniak.

Do kampanii włączyła się także Akademia Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Pierwsze działania opierają się na pracy dyplomowej dotyczącej otyłości jako epidemii współczesności, która zostanie wykorzystana w projektach edukacyjnych dla dzieci i młodzieży.

– Projekt absolwentki Justyny Kazimierskiej „Tłuszczogród. Jest grubo! Otyłość – epidemia współczesności” opowiada o otyłości w sposób nietypowy, łącząc język medyczny z humorem i metaforą. To opowieść, która śmieszy, czasem wzrusza, ale przede wszystkim skłania do refleksji – przyznaje dr hab. Marta Płonka, prof. ASP, prorektor ds. naukowych i współpracy z podmiotami zewnętrznymi.

Współpraca z uczelnią artystyczną pokaże, że o otyłości można mówić językiem sztuki, docierając do dzieci, młodzieży, rodziców i nauczycieli w sposób niestandardowy oraz angażujący.

Współpraca z kuratorium oświaty

Oficjalnie rozpoczęła się również współpraca z Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, której celem jest promocja zdrowego stylu życia i profilaktyki otyłości wśród dzieci, ich rodziców oraz nauczycieli. Kuratorium Oświaty, pod kierownictwem kurator Ewy Skrzywanek, obejmuje w ramach współpracy rolę wspierającą i nadzorczą.

– Będziemy rekomendować przedszkolom, szkołom i placówkom edukacyjnym włączanie działań prozdrowotnych do codziennej pracy dydaktyczno-wychowawczej, a także promować inicjatywę wśród nauczycieli, dzieci i rodziców. Chcielibyśmy wspólnie dążyć do wzrostu świadomości w zakresie zdrowego stylu życia, w tym większej dbałości o zdrowe odżywianie, aktywność fizyczną i odpowiedzialne postawy wobec własnego zdrowia. Będziemy wspierać i promować wydarzenia przygotowane przez Uniwersytet Medyczny oraz inne instytucje współpracujące, tak aby przedszkola i szkoły mogły w nich uczestniczyć – podkreśla kurator Skrzywanek.

Dzięki wsparciu Kuratorium Oświaty inicjatywa ma szansę obejąć nie tylko Wrocław, ale także inne miasta Dolnego Śląska.

Współpraca z gminą Wrocław i departamentem edukacji

Kolejnym ważnym etapem budowania koalicji jest współpraca z Gminą Wrocław. Na początku wakacji podpisany został list intencyjny między UMW a samorządem, reprezentowanym przez Jarosława Delewskiego, dyrektora Departamentu Edukacji Urzędu Miejskiego Wrocławia.

Podczas inauguracji Roku Szkolnego 2025/2026, kampania #nabieraMYodwagi została wskazana jako jeden z priorytetów zdrowotnych nowego roku szkolnego.

– To duże i ważne przedsięwzięcie, w które chcemy intensywnie włączyć szkoły i przedszkola. Dzięki współpracy z Uniwersytetem Medycznym będziemy mogli pogłębić temat zdrowego stylu życia, wykorzystując wiedzę naukową i nowoczesne formy edukacji – mówił Jarosław Delewski.

W ramach współpracy planowane jest przygotowanie pilotażu specjalnej lekcji edukacyjnej o zdrowym stylu życia, higienie jamy ustnej i profilaktyce otyłości. W jej opracowanie zaangażowane będą Akademia Sztuk Pięknych, lek. stom. Damian Nasulicz, założyciel Fundacji Smile Together, oraz psychodietetyk Mikołaj Choroszyński – prezes Fundacji FitMIND, z którymi również zostały podpisane listy intencyjne.

Rok kampanii #nabieraMYodwagi

Kampania edukacyjna #nabieraMYodwagi, prowadzona jest przez UMW już od roku. W tym czasie miały miejsce m.in. dwie konferencje w Sejmie RP.

Pierwsza „Poznaj temat rosnącej wagi”, zorganizowana we współpracy Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu i wicemarszałek Sejmu Moniki Wielichowskiej, odbyła się 5 września 2024 roku i zainicjowała kampanię #nabieraMYodwagi, uzyskując patronat honorowy ministerstw, towarzystw naukowych oraz instytucji chroniących prawa dzieci. Eksperci z różnych dziedzin oraz przedstawiciele rządu podkreślali, że otyłość to przewlekła choroba o poważnych skutkach zdrowotnych i rosnących kosztach dla systemu ochrony zdrowia. Dyskutowano m.in. o edukacji zdrowotnej w szkołach, znaczeniu aktywności fizycznej, interdyscyplinarnym podejściu oraz wczesnej profilaktyce, obejmującej pierwsze tysiąc dni życia dziecka.  

Druga konferencja, „Bądźmy ZDROWI – Zdrowie, Dieta, Ruch, Odpowiedzialność, Wiedza, Inspiracja”, organizowana przez UMW i posłankę Małgorzatę Niemczyk, 4 marca 2025 roku, z okazji Światowego Dnia Otyłości, skupiła się na praktycznych aspektach profilaktyki i leczenia otyłości oraz na wymianie doświadczeń między specjalistami. Podkreślono rolę lekarzy rodzinnych, dietetyków, psychologów i nauczycieli w kształtowaniu zdrowych nawyków oraz potrzebę spójnych działań systemowych w ochronie zdrowia. Konferencja odbyła się pod patronatem Polskiej Prezydencji w UE, co podkreśliło jej znaczenie w kontekście europejskim.

Podczas majowej konferencji KRAUM „Edukacja zdrowotna, medyczna i humanizacja we współczesnym kształceniu kadr medycznych”, organizowanej na UMW, prof. Marzena Dominiak omówiła kluczowe wyzwania w profilaktyce i leczeniu otyłości oraz konieczne zmiany w edukacji medycznej – w zakresie żywienia, opieki zdrowotnej i kompetencji społecznych przyszłych pracowników ochrony zdrowia. Podkreśliła rolę absolwentów zdrowia publicznego, potrzebę systemowych działań oraz reformę programów nauczania, w tym wprowadzenie przedmiotu „żywienie kliniczne” i zwiększenie liczby godzin edukacji żywieniowej na kierunkach medycznych.

Powstała także seria podcastów „Rozmowy Wielkiej Wagi”, realizowana we współpracy z radiem TOK FM i ekspertami UMW. Pięć odcinków omawia przyczyny i skutki otyłości, rolę genetyki, psychologii i środowiska, znaczenie zdrowych nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej oraz sposoby wsparcia psychologicznego. Podcasty edukują, obalają mity i inspirują do działań profilaktycznych zarówno indywidualnie, jak i w środowisku szkolnym.

Zapraszamy do wysłuchania:

Odcinek 1: Jak zapobiegać otyłości? „Edukacja zdrowotna to podstawa. Powinna być kompleksowa i obejmować dzieci oraz dorosłych”

Odcinek 2: Złe nawyki żywieniowe, brak ruchu. Polskie dzieci tyją najszybciej w Europie.

Odcinek 3: „Gdzie zaczyna się otyłość?” Rozpoznawanie przyczyn otyłości i mechanizmów podtrzymujących dobre i złe nawyki.

Odcinek 4: „Walka z otyłością to walka z chorobami, które mogą być przyczyną śmierci” Jak skutecznie wyjść z otyłości?

Odcinek 5: Siła nawyków w utrzymaniu zdrowego trybu życia. „Motywacja jest przereklamowana, ważne są rutyny”