Krew

KREW

• MIT

„Biorca podczas transfuzji krwi dziedziczy cechy charakteru dawcy.”

• FAKT

CZY WIESZ, ŻE... „Krew ratuje życie, nie zmienia charakteru.”

Czy przetaczanie krwi zmienia charakter?

To jedno z najstarszych medycznych nieporozumień. W dawnych wierzeniach krew była symbolem duszy, życia i tożsamości, dlatego transfuzja budziła lęk. Ludzie od wieków obawiali się, że „obca krew” może przenieść cechy osobowości dawcy, jego temperament, emocje czy nawet wspomnienia. Dziś wiemy, że to mit. Cechy te nie zależą bezpośrednio od układu krwionośnego, a głównie od mózgu i układu nerwowego. Przetaczana krew nie wpływa na psychikę, lecz czasowo na fizjologię, przywracając m.in. prawidłowe ukrwienie i natlenienie tkanek umożliwiając ratowanie życia. Współczesna transfuzja jest jednym z najlepiej kontrolowanych zabiegów medycznych: każda porcja krwi jest dokładnie badana, a jej zgodność z grupą biorcy sprawdzana w laboratorium. Dawne obawy przed „obcą krwią” powinna zastąpić wdzięczność wobec dawców krwi, którzy swoją decyzją pozwalają innym żyć.

Czym jest transfuzja krwi?

Transfuzja krwi to medyczny zabieg polegający na przetoczeniu krwi lub jej składników od dawcy do biorcy. Jej początki sięgają XVII wieku, kiedy lekarze eksperymentowali z przetaczaniem krwi zwierzęcej ludziom, nie rozumiejąc jeszcze różnic biologicznych, wiele z tych prób kończyło się tragicznie. Dopiero XX wiek przyniósł przełom. Zrozumienie zasad zgodności grup krwi sprawiło, że transfuzje stały się bezpieczne i powszechne. Dziś to procedura rutynowa, stosowana m.in. przy wypadkach, operacjach, porodach czy leczeniu nowotworów. Rocznie w Polsce wykonuje się około 1,7 miliona transfuzji. Dzięki postępowi w diagnostyce, pobieraniu i przechowywaniu krwi, to, co kiedyś budziło grozę, dziś stało się jednym z filarów współczesnej medycyny ratującej życie.

Grafiki: Grupy krwi: dawcy i biorcy. Źródło: upacjenta.pl

Kto odkrył dziedziczenie krwi?

Początki współczesnej transfuzjologii zawdzięczamy austriackiemu lekarzowi Karlowi Landsteinerowi, który w 1901 roku odkrył istnienie różnych grup krwi u ludzi. To odkrycie wyjaśniło, dlaczego wcześniejsze transfuzje często kończyły się śmiercią pacjentów, i umożliwiło bezpieczne przetaczanie krwi. Za swoje badania Landsteiner otrzymał w 1930 roku Nagrodę Nobla. Kilka lat później, w 1910 roku, Ludwik Hirszfeld i Emil von Dungern opisali zasady dziedziczenia grup krwi, , które nazwali A, B, AB i 0, zmieniając system w klasyfikację którą stosujemy do dziś. To właśnie Hirszfeldowie, Ludwik i jego żona Hanna opracowali metodę przetaczania krwi u noworodków z konfliktem serologicznym (kiedy organizm matki traktuje krew dziecka jak obcą i zaczyna ją zwalczać), ratując życie tysiącom dzieci. Ich odkrycia położyły fundament pod współczesną transfuzjologię i immunohematologię. Od tego czasu krew przestała być tajemną siłą, a stała się naukowo opracowanym narzędziem do ratowania życia.

Zdjęcie: Portret Hanny Hirszfeld, współtwórczyni odkrycia konfliktu serologicznego, Źródło: materiały archiwalne Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Źródła:

• Ludwik Hirszfeld: A pioneer of transfusion and immunology during the world wars and beyond – PubMed
• Hirszfeldowie. Zrozumieć krew, Glensk Urszula, 2018.
• Krwiodawstwo, Ministerstwo Zdrowia – Portal Gov.pl